مطالبه مهریه

مرد به هنگام اجرای صیغه نکاح، چیزی را به همسرش تقدیم می‌کند که در اصطلاح «مهریه» یا صداق نامیده می‌شود.بعد از انعقاد عقد نكاح مهريه بر ذمه زوج مستقر مي‌شود. در اين وضعيت زوجه برای اخذ مهریه خود چه اقدامي مي‌تواند بكند؟ در صورتي كه مهریه وجه نقد یا در حکم نقد مانند سکه و طلا باشد، زن با در دست داشتن سند رسمی ازدواج می‌تواند به دفتر ازدواج و يا دایره اجرای ثبت مستقر در اداره ثبت محل وقوع ازدواج مراجعه و در فرم خاصی که در آن دایره موجود است، تقاضای صدور اجرايیه کند. اجرايیه به شوهر ابلاغ می‌شود و به او 10 روز مهلت داده می‌شود تا طلب همسرش را پرداخت کند. در صورتی که در این مدت شوهر مهريه را فورا نپردازد، زن می‌تواند با معرفی اموال و دارایی شوهر، از اجرای ثبت تقاضا کند كه اموال وی را توقیف کنند و می‌تواند مطالباتی را از موجودی حساب‌های بانکی او توقیف کند. زن همچنین می‌تواند تقاضای توقیف حقوق شوهر را از سازمان‌های و موسسه‌های دولتی یا خصوصی داشته باشد و میزان يك چهارم حقوق مادام که شوهر متاهل است و نیز يك سوم آن را در صورتی که زن و شوهر از هم جدا شوند و تا زمانی که شوهر زن دیگری را اختیار نکرده باشد، توقیف کند. اگر مهريه سکه یا طلا باشد و شوهر نتواند اصل آن را بپردازد و قیمت روز مطالبه آنها يعني روزی که زن آن را از طریق اجرای ثبت و یا دادگاه مطا لبه می‌کند، ملاک اجرای قانو نی حکم است. اگر سند ازدواج رسمی نباشد، زن برای مطالبه مهریه خود باید از طریق تسلیم دادخواست به دادگاه اقدام کند.

زن براي مطالبه مهريه خود به چه مراجع قضايي مي‌تواند مراجعه كند؟

در مرحله نخست اظهار نامه از سوی زن به شوهر ارسال می‌شود در مرحله دوم از طریق اجرای ثبت و آخرین مرحله از طریق دادگاه‌ها به دریافت مهریه اقدام می‌شود. اظهارنامه نوعی اوراق چاپی در دادگستری است که از دو ستون خواهان و خوانده تشکیل شده است. خواهان (زوجه)، اظهارات خود را در مورد در خواست مهریه، در ردیف خواهان می نویسد وآن را برای خوانده (زوج) از طریق دادگاه می‌فرستد. اولين مرجعي كه زوجه مي‌تواند در آن‌جا مهريه خود را درخواست كند، دادگاه خانواده است. زوجه می‌تواند با ارايه دادخواست حقوقی به دادگاه خانواده، مهریه خود، هزینه ابطا ل تمبر و حق الوکاله وكیل را مطالبه و همزمان تقاضای نيز توقیف اموال همسرش را از دادگاه تقاضا كند. هزینه تمبر دادخواست مطالبه مهریه بابت یک میلیون تومان اول مهریه، پانزده هزار تومان و بابت مابقی مهریه به ازای هر یک میلیون تومان، 20 هزار تومان است. مورد دوم به عنوان مرجع صالح جهت مطالبه مهريه، اجرای ثبت اسناد رسمی است. در اين حالت زن می‌تواند از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی، مهریه خود را مطالبه كند که البته به میزان نیم عشر دولتی هزینه اجرا پرداخت می‌كند. بعدا این هزینه از شوهر اخذ خواهد شد. در صورتي كه زن توانايي پرداخت هزينه دادرسي بابت مطالبه مهريه خود را نداشته باشد، از لحاظ قانوني چه اقدامي مي‌تواند انجام دهد؟در صورت ناتوانی زوجه از پرداخت هزینه دادرسی وي می‌تواند دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را به پیوست دادخواست مهریه به دادگاه خانواده ارايه دهد که دادگاه بعدا به این خواسته رسیدگی و سپس به خواسته اصلی می‌پردازد. بدیهی است كه زوجه در صورت اثبات اعسار، از پرداخت هزینه دادرسي معاف خواهد بود.

در صورتي كه از مرد توانايي مالي جهت پرداخت مهریه را نداشته باشد، چه پيامدي در انتظار اوست؟

اگر زوج برای عدم پرداخت مهریه تقلب کند یا قسمتی از درآمد خود را به دادگاه اعلام نکند مشمول حمایت قانون نیز نمی‌شود. در شرایطی که زوج عدم استطاعت مالی را در پرداخت مهریه به دادگاه ثابت کند ،حکم حبس برای وی نیز ملغی می‌شود.در صورتی که زوج مالی به منظور توقیف و پرداخت مهریه زن نداشته باشد، زن می‌تواند به استناد ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های تقاضای بازداشت شوهر را تا روز اداي دين كند. ماده 3 قانون نحوه اجرای محکوميت‌های مالی مقرر كرده است كه هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود، چه به استرداد عین یا قیمت یا مثل آن و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه و آن را پرداخت نكند، دادگاه او را ملزم به پرداخت مي‌كند. چنانچه مالی از او در دسترس باشد، آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط‌شده استیفا می‌كند و در غیر این صورت بنا به تقاضای محکوم‌به ممتنع را در صورتی که معسر نباشد تا زمان اداي دين حبس خواهد کرد . مرد تا پرداخت کامل مهریه زن نمی‌تواند از کشور خارج شود اما در صورتی که مرد اموال دیگری غیر از حقوق داشته باشد دادگاه اموال او را می‌فروشد و مهریه از این طریق پرداخت می‌شود.

اصطلاح حقوقي حق حبس به چه معناست؟

در حقيقت حق حبس، حقی است که به زوجه تعلق می‌گیرد و زن می تواند بعد از عقد ازدواج شروع زناشويی و تمکین را منوط به اخذ مهر كند که در این صورت شوهر مکلف است مهریه و نفقه را بپردازد. ماده 1085 قانون مدني در اين زمينه بيان كرده است كه زن می‌تواند تا مهر به او تسليم نشده، از ايفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد، امتناع کند، مشروط به این‌که مهر او حال باشد. این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. ماده 1086 نيز اشاره مي‌كند، اگر زن قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد، قیام كند، دیگر نمی‌تواند از حکم ماده قبل استفاده کند، یعنی حقی که برای مطالبه مهر دارد، ساقط نخواهد شد.

نحوه محاسبه مهریه زوجه به چه صورتي است؟

در سال 1376 ماده واحده‌ای تصويب شد و تبصره‌اي به ماده 1082 قانون مدنی الحا ق شد. به موجب این ماده: «به مجرد عقد، زن مالک مهر مي‌شود و مي‌تواند هر نوع تصرفي که بخواهد در آن بكند.چنانچه مهريه وجه رايج باشد، متناسب با تغيير شاخص قيمت سالانه‌ زمان تاديه نسبت به سال اجراي عقد که توسط بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران تعيين مي‌شود، محاسبه و پرداخت خواهد شد، مگر اين‌که زوجين در حين اجراي عقد به نحو ديگري تراضي کرده باشند». مهریه می‌تواند عین معین، منفعت و حتي تعلیم چیزی باشد. در مورد مهریه‌هایی که کالای معیني هستند، با توجه به ارزش ذاتی و مستقل با پرداخت آن در هر زمان برائت ذمه زوج حاصل می‌شود. اما در مورد وجه رایج چنین نیست. به طور کلی پول امروزی دارای مالیت ذاتی و واقعی نیست، بلکه ارزش آن اعتباری است، لذا مرد با پرداخت همان مبلغی که در عقدنامه ذکرشده می‌تواند برائت ذمه حاصل کند. در خصوص مهریه‌هایي که وجه رایج هستند،تبصره یک الحاقی به ماده 1082 بیان می‌کند: «چنانچه مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شا خص قیمت سا لا نه زمان تادیه نسبت به اجرای عقد که توسط بانک جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌شود، محاسبه و پرداخت خواهد شد. سرانجام با توجه به این قانون‌گذار در سال76 به منظور تضمین حقوق زنان و با الهام از عقاید حقوقدانان درخصوص مهریه‌هایی که وجه رایج بودند، مقرراتی را وضع كرد که به موجب آن ایفای تعهد زمانی معتبر خواهد بود که مهریه وجه نقد بوده و با توجه به تغییرات شا خص قیمت‌ها از زما ن اجرای عقد تا زمان ایفای تعهد پرداخت شده باشد.

شرایط مطالبه مهریه بیش از 110 سکه طلا

در مهریه‌های تا 110 سکه نیازی به اثبات زوجه مبنی بر استطاعت زوج نیست در این مرحله زوج باید خودش در دادگاه عدم استطاعتش را در پرداخت مهریه اثبات کند. در مهریه‌های بیش از 110 سکه زوجه باید به دادگاه اثبات کند که زوج توانایی پرداخت این تعداد سکه را دارد. در تعیین مهریه عند الاستطاعه، زمان پرداخت مهریه مشخص نیست ،اما زوجه که این شرط را قبول می‌کند باید بپذیرد که هر زمانی که زوج اعلام عدم استطاعت مالی داشته باشد نمی‌تواند از وی مطالبه داشته باشد.